Egzersiz
Fiziksel etkinlik meme kanseri riskini azaltır mı?
Haftada toplam saat egzersiz yapan bir kadının meme kanseri riski yaklaşık %30 azalır. Egzersiz, mutluluk hormonunun salgılanmasını sağlar, stresi azaltır, bağışıklık sistemini güçlendirir ve östrojen düzeyini düşürür.
Beslenme
Sağlıklı beslenme, kişiyi meme kanserinden korur mu?
Yüksek yağ oranlı beslenme ve kırmızı et, meme kanseri riskini arttırır. Yağ, östrojen hormonunu tetikler, yani tümörün büyümesine katkıda bulunur. Mümkün olduğunca çok sebze ve meyve yemek, çok yararlıdır Özellikle menopoz döneminde kilo almanın meme kanseri riskini arttırdığı bilinmektedir.
Sigara
Sigara meme kanserine yol açar mı?
Bir çok çalışmada, sigaranın doğrudan meme kanserine yol açtığına ilişkin bir sonuca ulaşılmamıştır. Meme kanseri ile sigara içenler ve pasif içiciler arasındaki ilişki halen araştırılmaktadır. .Ancak , sigara, meme kanseri tanısı konmasından sonra, tedavideki başarı oranını düşürür.
Alkol
Alkol meme kanseri riskini arttırır mı?
Günde 2 kadehten fazla alkol tüketimi, meme kanseri riskini arttırır.
Doğum kontrolü
Ağız yoluyla alınan doğum kontrol hapları meme kanseri ile ilişkili midir?
35 yaşın altında ve 10 yıldan uzun süreyle doğum kontrol hapı kullanan kadınların meme kanseri riski daha yüksektir.
Kişisel muayene
Kendi kendini muayene ne sıklıkla yapılmalıdır?
Kendi kendini muayene, 20 yaşından itibaren yaşam boyu ayda bir kez yapılmalıdır. Meme dokusunda kitle, ya da çökme olup olmadığı ve memebaşından akıntı gelip gelmediği kontrol edilmelidir. Kitle fark edildiğinde paniğe kapılmadan bir cerrahi uzmanına müracaat edilmelidir. Unutmayınız ki muayene sırasında bulunan her 10 kitleden 8 i kanserli değildir.
Aile hikâyesi
Aile hikâyesi kişiyi yüksek risk altına sokar mı?
Özellikle 1. derece akrabası olanlarda (anne, kız kardeş, kız) meme kanseri tanısı konulmuş olan bir kadında meme kanserine yakalanma riski artar. İkinci derece akrabalarda (teyze, hala, anneanne, babaanne) meme kanseri olması da riski artırır, ancak bu daha düşük bir düzeyde olur.
Yakın akrabaların meme kanseri tanı yaşından 10 yıl önce (yani annesi 40 yaşında meme kanseri olan bir kadının 30 yaşında), düzenli olarak Ultrasonografi+dijital mamografi çektirmeye başlanmalıdır. Olağandışı belirtiler (memede kitle, memebaşı kanlı akıntısı, deride veya meme başında çekilme vs.) ortaya çıktığında, doktora başvurulmalıdır.
Mamografi
Mamografi acı verir mi?
Mamografi memeleri sıkıştırarak yapılan bit tetkiktir.Ve bazen kısa süreli bir acı verebilir. Mümkünse dijital mamografi tercih edilmelidir.
Mamografi, acil durumlar dışında, adet döneminden 1 hafta sonra, yani memelerin daha az gergin ve hassas olduğu dönemlerde çektirilmelidir.
Adetlerin başlaması (ilk adet = menarş) ve bitişi (menopoz)
Adet hikayesi meme kanseri riskini etkiler mi?
İlk adeti 12 yaşından küçük gören; doğum yapmamış, ya da ilk doğumunu 30 yaşından sonra yapmış; 55 yaşından sonra menopoza girmiş kadınlar, yüksek risk grubundadır.
Kontroller
Kontrol için doktora ne sıklıkta gidilmelidir?
Kadınlar 20-40 yaş arası 3 yılda bir defa, 40 yaşından sonra yılda bir defa tercihan genel cerrahi uzmanına muayene olmalıdır.
Hormon Yerine Koyma Tedavisi (Hormon Replasman Tedavisi- HRT )
Hormon Yerine Koyma Tedavisi; meme kanseri riskinin artmasına, geç teşhis konulmasına ve memedeki yoğunluğu arttırarak mamografideki görüntünün bozulmasına neden olmaktadır. Amerikan Tıp Dergisi JAMA’da yayınlanan araştırmada; 16.608 menopozdaki kadında Hormon Yerine Koyma Tedavisi yapılanlarla
placebo (içerisinde ilaç olmayan ancak hastanın ilaç sandığı tablet) karşılaştırılmıştır.
Araştırmacılar, Hormon Yerine Koyma Tedavisinin tüm meme kanserlerini (245 vakada 185) ve invaziv (yayılabilir) meme kanserini (199 vakada 150) arttırdığını gördüler. Aynı zamanda araştırmacılar 1 yıl sonra CHT grubundaki anormal mamograma sahip kadınların yüzdesinin placebo grubundakilerle karşılaştırınca daha fazla olduğunu buldular.
Araştırmacılara göre; Hormon Yerine Koyma Tedavisi grubunda meme kanseri teşhisi konulmuş kadınların aynı histoloji ve klinik karakteristiğe sahip oldukları ama placebo grubundakilere göre daha ileri safhada oldukları gözlenmiş. Bu sonuçlar, yayılabilen (invaziv) meme kanserinin östrojen ve progestin tedavisi uygulanan kadınlarda istenmeyen bir hastalık sürecine neden olabileceği fikrini vermiştir.
Sonuç olarak ” Herhangi bir süreyle östrojen ve progestin hormonunu kullanan yani Hormon Yerine Koyma Tedavisi alan menopozdaki kadınlar bu hormonların yararlarını ve yaratabileceği riskleri bilmelidirler.” Makaleye göre, bir çok çalışma Hormon Yerine Koyma Tedavisinin yüksek meme kanseri riskiyle ilişkili olduğunu gösteriyor. 51 çalışmadan oluşan analizde; Hormon Yerine Koyma Tedavisi kullanıcıları ya da yalnız progestin bileşenini 5 yıl ya da daha fazla kullananların meme kanseri riskinde %53 oranında artış görülmüş. Ancak, birkaç çalışma ile meme kanseri riskinde uzun süreli Hormon Yerine Koyma Tedavisinin devamlı ya da aralıklı progestin bileşeninin etkilerini incelenmiş.
Seattle Fred Hutchinson Kanser Araştırma Merkezi’ nden Prof. Christopher I. Li ve çalışma arkadaşları, 65-79 yaş arasındaki 1.007 meme kanseri olmayan ve 975 meme kanseri teşhisi konulmuş kadın üzerinde uzun süre Hormon Yerine Koyma Tedavisi (sürekli ve aralıklı) ile sadece östrojen tedavisinin etkilerini araştırdı.
Araştırmacılar sadece östrojen hormon tedavisini 25 yıl ve daha fazla uygulayan kadınlarda belirgin bir meme kanseri risk artışı bulmamışlardır. Ancak östrojen ve progesteronu birlikte uygulamanın (Kombine Hormon Yerine Koyma Tedavisi) meme kanseri riskini 1,7 kat artırdığını saptamışlardır..
Yazarlara göre ” Östrojene progestin eklemenin meme kanseri riskinde artış yaratması, HRT’nin kanser yapacağı kanıtını güçlendirmektedir.
